ساخت اجتماعی بازار؛ تحلیل جامعه‌شناختی پیدایش بازار با تأکید بر بازار بانه در استان کردستان

هدف این مقاله پاسخ به این سؤال است که یک بازار چگونه به وجود می‌آید. این موضوع از خلال بررسی نحوۀ پیدایش، شبکۀ روابط، کنشگران و هنجارهای کار در بازار مرزی بانه در استان کردستان، مورد تحلیل قرار گرفته است. برای رسیدن این منظور روش کیفی و تکنیک‌های مصاحبه، مشاهده و بررسی اسنادی برای گردآوری داده‌ها استفاده گردید. چهارچوب مفهومی و نظری مطالعه حاصل نظریات کارل پولانی، مارک گرانووتر و ریچارد سوئدبرگ در حوزۀ «جامعه‌شناسی اقتصادی جدید» است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که شکل‌گیری بازار امری اتفاقی، طبیعی یا منبعث از فرایندهای خودتنظیم‌گری نیست بلکه نوعی «تأسیسِ» سیاسی، حقوقی و مبتنی بر مناسبات جاری میان کنشگران و ریشه‌های اجتماعی و فرهنگی آنان است. ضرورت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی منطقۀ موردبررسی، دولت را واداشته است با سیاست‌گذاری‌های اقتصادی، موجبات پیدایش شبکه‌ای از روابط، کنشگران و هنجارهای کار در اشکال پایدار تحت عنوان «بازار مرزی» فراهم آید. به‌علاوه، یافته‌ها نشان می‌دهند در گذر زمان الگوی دادوستد مرزی، میزان سازمان‌یافتگی مناسبات اقتصادی، تعداد و ماهیت نیروهای درون و بیرون بازار و مناسبات آنان با یکدیگر تغییرات قابل‌توجهی داشته است.